Polacy w czołówce narodów dbających o środowisko naturalne
Najnowsze badania międzynarodowe potwierdzają, że Polacy należą do najbardziej świadomych ekologicznie społeczeństw w Europie. Aż 74 procent naszych rodaków deklaruje poparcie dla systemu kaucyjnego, co stawia nas powyżej średniej światowej wynoszącej 71 procent.
Polska ponad średnią światową
Badanie "Global Recycling Habits and Attitudes 2025" objęło 16 tysięcy respondentów z 16 krajów świata, w tym z Belgii, Brazylii, Czech, Francji, Włoch, Rumunii, Hiszpanii, Wielkiej Brytanii, Zjednoczonych Emiratów Arabskich czy Stanów Zjednoczonych. Wyniki jednoznacznie pokazują, że Polacy wykazują się większą odpowiedzialnością ekologiczną niż przeciętny Europejczyk.
"Z ankiety przeprowadzonej przez inicjatywę 'Every Can Counts', w Polsce znanej pod nazwą 'Każda puszka cenna', wynika, że 74 procent Polaków deklaruje poparcie dla kaucji. Jeżeli weźmiemy pod uwagę współczynnik globalny krajów, gdzie działa inicjatywa, wynosi on 71 procent, czyli jesteśmy powyżej średniej" - wyjaśnia Paweł Wiśnioch, koordynator projektu z Fundacji RECAL.
Starsze pokolenia bardziej zaangażowane
Szczególnie ciekawy jest podział poparcia według wieku. Wśród młodych Polaków w przedziale 18-30 lat system kaucyjny popiera około 60 procent, natomiast w grupie 60+ poparcie wzrasta aż do 87 procent. To pokazuje, że starsze pokolenia, wychowane w duchu oszczędności i szacunku do zasobów, lepiej rozumieją wartość odpowiedzialnego gospodarowania odpadami.
"Na podstawie ankiety można powiedzieć, że jest duża świadomość na temat segregowania odpadów wśród konsumentów. Chętnie podchodzą do gospodarowania odpadami w sposób selektywny" - podkreśla ekspert.
Motywacje finansowe najważniejsze
Badanie ujawnia także, co najbardziej motywuje Polaków do zwiększania poziomów recyklingu. Na pierwszym miejscu znalazły się korzyści finansowe - wskazało na nie 42 procent respondentów. Prawie tyle samo osób motywuje obowiązek związany z wprowadzeniem systemu kaucyjnego. Dla 37 procent ważna jest wygoda systemu.
Polacy różnią się pod tym względem od innych narodów. O ile w naszym kraju i Brazylii respondenci wskazywali częściej na dogodną lokalizację punktów zwrotu, o tyle w Czechach, Hiszpanii i Grecji kluczowa była wysokość kaucji.
Współdzielona odpowiedzialność
Interesujące są także odpowiedzi dotyczące odpowiedzialności za gospodarowanie odpadami opakowaniowymi. W skali globalnej 53 procent ankietowanych uznało, że to konsumenci powinni dbać o selektywną zbiórkę. W Polsce natomiast tylko 35 procent respondentów wskazało na odpowiedzialność konsumentów.
"Polacy wskazywali firmy komunalne zajmujące się zbiórką odpadów oraz recyklerów. Nie oznacza to jednak, że sami nie chcą brać w tym udziału. Jako problem wskazywali małą liczbę punktów w przestrzeni publicznej, gdzie można oddać selektywnie opakowanie po napoju" - tłumaczy Wiśnioch.
System kaucyjny w Polsce
System kaucyjny w Polsce działa od 1 października 2024 roku. Pierwsze trzy miesiące to okres przejściowy, w którym dołączają kolejne sieci handlowe, małe sklepy i inne punkty, wprowadzając ręczną zbiórkę opakowań lub stawiając automaty.
"Napoje w opakowaniach objętych kaucją stopniowo pojawiają się na rynku. Z miesiąca na miesiąc będzie ich proporcjonalnie więcej" - zapewnia ekspert.
Edukacja kluczowa
Kluczowe dla sukcesu systemu jest niezgniatanie opakowań objętych kaucją. "Może być problem z odzyskaniem kaucji w momencie, kiedy puszka zostanie zgnieciona. Dotyczy to zarówno punktów z automatami, jak i tych z ręczną zbiórką" - ostrzega Wiśnioch.
Badania pokazują także lukę w świadomości na temat efektywności recyklingowej materiałów. Chociaż Polska jest liderem w recyklingu aluminiowych puszek (80 procent), tylko 14 procent konsumentów ma wiedzę na ten temat.